Een rivierdijk heeft als hoofdfunctie het keren van water. Om aan deze functie te voldoen dienen bepaalde eisen en criteria geformuleerd te worden waaraan het dijklichaam moet voldoen. Daartoe worden de mogelijke bezwijkmechanismen beschreven en wordt de kans op het optreden van de verschillende mechanismen bepaald. De kans op het optreden van een van de bezwijkmechanismen mag niet groter zijn dan een vooraf overeengekomen norm.
De bezwijkmechanismen die kunnen optreden zijn:
- bezwijken van de dijk door overslag van water met uiteindelijk verlies aan stabiliteit;
- erosie van het talud door overstromend water;
- onvoldoende microstabiliteit door uitspoeling van grond aan het oppervlak;
- onvoldoende macrostabiliteit of verlies van evenwicht;
- onvoldoende waterdichtheid waardoor het water niet kan worden gekeerd;
- piping of grondwaterstroming onder de dijk met meenemen van zand dat verlies aan stabiliteit tot gevolg hebben.
Er is een uitgebreide inventarisatie uitgevoerd van bijzondere constructies die kunnen worden toegepast bij aanpassing en/of verzwaring van rivierdijken. In dit hoofdstuk wordt een opsomming gegeven van een aantal mogelijk toepasbare constructies en een korte aanduiding van de aard van de constructie en hun toepassingsmogelijkheden. De toepassingsmogelijkheden zijn slechts summier vermeld, er is in deze fase nog geen rekening gehouden met de specifieke omstandigheden van de rivierdijken.
In dit hoofdstuk is geen aandacht besteed aan de kosten-batenverhouding van de toepassing. Deze afweging moet worden gebaseerd op de kosten van de maatregel, het effect van de maatregel en de besparing aan verlies van bebouwing, natuurwaarde of andere maatschappelijk relevante aspecten.
Na de beschrijving van de selectiecriteria en de indeling in categorieën van bruikbaarheid zijn van de meest kansrijke methoden ook de ontwerp- en uitvoeringsaspecten uitgewerkt en komen de meer specifieke omstandigheden van de rivierdijken aan de orde. De constructies zijn in de volgende groepen ingedeeld, conform de in het rapport van de commissie Boertien gehanteerde indeling.
- bestaand dijkmateriaal vervangen;
- bij verbreding dijk ander materiaal kiezen;
- bestaand dijkmateriaal verbeteren;
- sterkte eigenschappen ondergrond verbeteren;
- grondwaterpotentiaal beïnvloeden;
- erosiebescherming;
- constructieve elementen;
- beweegbare keringen.
De genoemde indeling zal in de onderstaande paragrafen verder worden uitgewerkt. De verschillende methoden zijn met behulp van steekwoorden volgens een vast schema hieronder vermeld.
