Dit artikel behandelt de invloed van klimaatverandering op het ontwerp en de beoordeling van waterkeringen, gegeven een zeker zichtjaar.

Het klimaat in Nederland verandert. Hoe het klimaat verandert is afhankelijk van de wereldwijde temperatuurstijging en van veranderingen van de stromingspatronen van lucht in West Europa, en de daarmee samenhangende verandering in de wind. Het klimaat speelt een belangrijke rol bij infrastructurele projecten en veiligheid tegen overstromingen. Voor een bereikbaar, leefbaar en veilig Nederland is kennis over veranderingen in het klimaat van groot belang.

Klimaatverandering manifesteert zich voornamelijk in een stijging of daling van de gemiddelde temperatuur, verandering van de zeespiegel en de verandering van de hoeveelheid neerslag, maar ook in een (mogelijke) verandering in wind, zonneschijn en verdamping en indirecte effecten (zoals op ijsgang). Voor de waterveiligheid tracht Nederland zich met kustverdediging, rivierdijken en infrastructurele projecten aan deze veranderingen aan te passen. Dat vraagt om investeringen die afhankelijk zijn van een onzekere toekomst. Om effectieve en efficiënte investeringen te kunnen doen is het essentieel om ver vooruit te kijken. In de afgelopen jaren zijn door het KNMI verschillende klimaatscenario’s ontwikkeld. Als uitgangspunt bij de ontwikkeling van deze klimaatscenario’s gelden de klimaatrapporten van het Intergovernmental Panel on Climate Changes (IPCC).

De belangrijkste en gedeelde kenmerken van bovengenoemde klimaatscenario’s voor de klimaatverandering in Nederland zijn:

• De opwarming zet door; hierdoor komen zachte winters en warme zomers vaker voor,
• De winters worden gemiddeld natter en ook de extreme neerslaghoeveelheden nemen toe,
• De hevigheid van extreme regenbuien in de zomer neemt toe, maar het aantal zomerse regendagen wordt juist minder,
• De berekende veranderingen in het windklimaat zijn klein ten opzichte van de natuurlijke grilligheid,
• De zeespiegel blijft stijgen.

Klimaatscenario’s

Het KNMI maakt regelmatig nieuwe klimaatscenario’s van een mogelijk toekomstig klimaat voor Nederland. Deze KNMI-scenario’s vormen de basis voor onderzoek naar de effecten van klimaatveranderingen en adaptatie aan die verandering. Klimaatscenario’s hebben meestal een tijdshorizon van 50 of 100 jaar. Als gevolg van klimaatveranderingen verandert het gemiddelde klimaat, maar ook de kans op extremen. Het extreme klimaat kan bovendien anders veranderen dan het gemiddelde klimaat. De kans op extreme neerslag kan bijvoorbeeld toenemen, terwijl de gemiddelde neerslag afneemt. Klimaatscenario’s voor de toekomst geven dus informatie over zowel de gemiddelde verandering als de verandering in extremen. In navolging van het Intergovernmental Panel on Climate Changes, dat regelmatig klimaatrapporten uitbrengt voor de wereldwijde ontwikkelingen van het klimaat, maakt het KNMI op basis van deze rapportage een vertaalslag naar de Nederlandse situatie.