Zogenaamde head cut erosie is het terugschrijden van een kuil in stroomopwaartse richting. Een kuil verdiept zich en wordt gekenmerkt door een horizontaal deel en een aansluitende verticale wand. De verticale wand wordt op een gegeven moment instabiel en schuift of brokkelt af, zie Figuur 1. De toplaag, en daarmee de grasbekleding is op dat moment al bezweken.
Bij dijken met een kleilaag op een zandkern is er sprake van een combinatie van slijterosie en wegspoeling van zand uit de kern van het talud. Dit leidt tot ondermijning van de toplaag, zie Figuur 2. Nadat ondermijning van de toplaag is opgetreden, versnelt het erosieproces significant waarbij het erosieproces zich door de dijk heen begeeft en daarmee ook de kruin gaat ondermijnen.
Figuur 1 Head cut erosie op een zeedijk van kale klei bij Delfzijl, beproefd met de golfoverslagsimulator na verwijderen van de toplaag.Figuur 2 Head cut erosie bij zanddijk met kleibekleding Sint Philipsland.