Specifieke aspecten van beheer en onderhoud van kistdammen en diepwanden komen aan de orde in hoofdstuk 11 van dit rapport. Voor een algemene beschrijving van beheers- en onderhoudsaspecten bij grondconstructies wordt onder andere verwezen naar hoofdstuk 9 van CUR-publicatie 162 “Construeren met grond” [18]. Hierna volgend is een korte samenvatting gegeven.
-
Ontwerptypen en onderhoudsplan
Er wordt onderscheid gemaakt in een onderhoudsarm en een onderhoudsintensief ontwerp. Bij een onderhoudsarm ontwerp wordt in principe alleen aan het eind van de geplande levensduur groot onderhoud uitgevoerd om het kwaliteitsniveau, dat gelei- delijk achteruit is gegaan, weer op de gewenste waarde te brengen. Bij een onderhouds- intensief ontwerp wordt bij aanleg een lager kwaliteitsniveau gehanteerd (dus een goedkopere constructie)
Door enkele malen groot onderhoud tijdens de levensduur wordt het kwaliteitsniveau tussentijds weer op peil gebracht (dus vaker onderhoud tijdens de levensduur, dat wil zeggen duurder onderhoud).
-
Plaats van het beheer in het ontwerpproces
Voor waterkeringen met kistdammen of diepwanden ligt een onderhoudsarm ontwerp voor de hand. De constructie moet derhalve zo worden ontworpen, dat aan het eind van de geplande levensduur nog steeds wordt voldaan aan de normwaarde voor de minimale kwaliteitseis. Wel kan gekozen worden voor een tussentijdse (bijvoorbeeld na 50 jaar) aanpassing van de dijktafelhoogte in verband met de zeespiegelrijzing.
Beheer en onderhouds-aspecten die invloed hebben op het ontwerp van kistdammen en diepwanden in waterkeringen zijn:
-
Handhaving dijktafelhoogte (Beheertechnisch aspect)
Voor de handhaving van de dijktafelhoogte heeft uit beheertechnisch oogpunt een zettingsvrije kistdam of diepwand de voorkeur. De wand dient dan te worden doorgezet tot in de draagkrachtige laag. Echter, het doorzetten van de damwanden van een kistdam over een grotere lengte dan nodig, is uit het oogpunt van stabiliteit en/of vervorming ongewenst, zie paragraaf 8.2.
De weg tussen de voor- en achterwand en de kruin naast de diepwand zal over het algemeen op de juiste hoogte moeten worden onderhouden.
Een diepwand wordt uit oogpunt van stabiliteit over het algemeen altijd doorgezet tot in de draagkrachtige laag (uitkragende ligger) en is daardoor zettingsvrij.
-
Corrosie damwand bij kistdam (Beheertechnisch aspect)
Damwanden of andere constructies die in staal worden uitgevoerd, zullen door bloot- stelling aan zuurstof in de lucht en in het grondwater corrosie vertonen. In het ontwerp dient hiermee rekening te worden gehouden. De meest gangbare manier is het toepassen van een toeslag op de dikte, zie paragraaf 9.2. De toeslag is afhankelijk van de omstan- digheden ter plaatse (samenstelling grondwater, eventuele zwerfstromen). Uit de dimensioneringsberekeningen zal moeten blijken dat het opneembare moment na een reductie van de dikte over de levensduurperiode nog steeds groter is dan het op die diepte maximaal optredende moment. Over het algemeen is corrosie niet gelijkmatig over de hoogte van de damwand verdeeld. Het maximaal buigend moment treedt in de meeste gevallen enige meters beneden het maaiveld op. Op deze plaats zal de corrosie in het algemeen minder zijn dan in de nabijheid van het maaiveld. Voor de dimensionering van de constructie kan het voordelig zijn om met deze omstandigheden rekening te houden.
Ook bij de andere stalen onderdelen van de kistdam (zoals gordingen en ankerstang) dient ofwel rekening te worden gehouden met corrosie, ofwel een bescherming te worden aangebracht, zie hoofdstuk 9.
-
Wapeningscorrosie bij diepwand (Beheertechnisch aspect)
Door een grote betondekking op de wapening toe te passen (zie paragraaf 9.3), wordt de kans op wapeningscorrosie verwaarloosbaar klein geacht. Hierbij moet tevens bedacht worden dat de periode waarover de diepwand zwaar belast wordt (hoogwatergolf) maar kort is. Voor scheurvorming en wapeningscorrosie is dit een gunstig aspect.
-
Verkeersfunctie, opritten en ontsluitingswegen (Beheertechnisch aspect)
Bij een zettingsvrije dam- of diepwand is situering van de wand onder de weg ongunstig in verband met verkeersveiligheid (hoogteverschillen) en veel en duur onderhoud aan de weg, zie ook paragraaf 7.1.
Opritten en ontsluitingswegen die een dam- of diepwand kruisen, vergen vanwege zettingsverschillen veel onderhoud. Dergelijke kruisingen dienen derhalve zoveel mogelijk te worden vermeden.
