Inhoudsopgave


Nominale steendiameter

In de rekenregels wordt voor de steendiameter van standaard breuksteen bekledingen, breuksteenoverlagingen en teenbestortingen de parameter Dn50 gebruikt. Dnx is de nominale
diameter van granulair materiaal: de diameter van de denkbeeldige kubus met een massa Mx, die dezelfde massadichtheid ρs heeft als het beschouwde element. De definitie is: Dnx = (Mxs)1/3. De massa Mx is gedefinieerd als de massa van een steenstuk die door x % van de steenstukken van een sortering wordt onderschreden, waarbij dit percentage berekend wordt op basis van massa.

In de rekenregels voor ontwerp wordt gewerkt met de karakteristieke steendiameter Dn50. Dit is de diameters die hoort bij een steenmassa met een massa-onderschrijdingspercentage van 50% (M50).

In de praktijk wordt vaak gewerkt met standaardsorteringen. Paragraaf 3.4.3.2 in de [Rock Manual, 2007] geeft een overzicht van standaard sorteringen en paragraaf 3.4.3.7 geeft de bandbreedte van de M50 weer. De ondergrens van deze bandbreedte wordt genomen als ontwerpwaarde voor M50. Op basis van deze waarde kan vervolgens de Dn50 worden berekend. In het algemeen wordt gewerkt met een diameter die op 1 cm nauwkeurig is afgerond.

Voor de toetsing dient gewerkt te worden met de aanwezige (bij voorkeur gemeten) waarde van Dn50.

Tabel 1 Standaard sorteringen NEN-EN 13383

ρsteen [kg/m3]
ρwater [kg/m3]
vormfactor Fs [-]

2650
1025
0.60
Sortering D50 [m] Dn50 [m] D15 [m] D85 [m] D85/D15 [-] laagdikte minimaal 2,0 Dn50
min 0.21 0.17 0.16 0.25 1.27 0.35
5 - 40 kg gem 0.24 0.20 0.18 0.28 1.60 0.40
max 0.26 0.22 0.20 0.31 2.02 0.44
min 0.26 0.22 0.20 0.30 1.24 0.43
10 - 60 kg gem 0.29 0.24 0.22 0.33 1.50 0.48
max 0.31 0.26 0.24 0.37 1.81 0.52
min 0.40 0.34 0.32 0.46 1.26 0.67
40 - 200 kg gem 0.43 0.36 0.35 0.50 1.44 0.73
max 0.46 0.39 0.37 0.53 1.65 0.77
min 0.45 0.38 0.37 0.53 1.23 0.77
60 - 300 kg gem 0.49 0.42 0.40 0.57 1.44 0.83
max 0.53 0.45 0.43 0.61 1.68 0.89
min 0.35 0.30 0.24 0.47 1.36 0.60
15 - 300 kg gem 0.45 0.38 0.29 0.57 1.97 0.75
max 0.51 0.43 0.34 0.67 2.84 0.86
min 0.73 0.62 0.62 0.82 1.21 1.24
300-1000 kg gem 0.77 0.65 0.65 0.86 1.31 1.29
max 0.80 0.67 0.68 0.89 1.43 1.34
min 1.06 0.89 0.91 1.17 1.20 1.78
1000 - 3000 kg gem 1.10 0.92 0.94 1.21 1.28 1.85
max 1.13 0.95 0.98 1.25 1.38 1.91

Bij nieuwe materialen moet de leverancier voldoen aan een ontwerpwaarde. Het aantonen en controleren daarvan is een kwestie van contractbeheersing en moet een onderdeel zijn van zijn kwaliteitssysteem. De ontwerper moet hierop kunnen vertrouwen. Zodra de breuksteen is geleverd, moeten de gemeten waarden van de M50 en Dn50 in de ‘as built’-tekeningen opgenomen worden. Deze zijn later weer nodig bij de toetsing.

Als dergelijke gemeten waarden bij de toetsing niet bekend zijn, dient in eerste instantie de
toetsing uitgevoerd worden met de ondergrens van Dn50 behorende bij de bandbreedte van de (standaard) sortering. Als men hiermee niet tot een toetsresultaat goed kan komen, is het noodzakelijk de M50 en Dn50 te bepalen door stenen uit de breuksteenbekleding te wegen.

Literatuur

Capel, A. Handreiking dijkbekledingen : Deel 4 Breuksteenbekledingen – Aanvulling bij Rock Manual (HDD4). Rijkswaterstaat (RWS WVL) en Projectbureau Zeeweringen, november 2015.

The Rock Manual : The use of rock in hydraulic engineering ; Second edition. CIRIA, 2007.

Over versie 1.0: 22 januari 2025

Versie 1.0